ข้อดี - ข้อเสีย

ข้อดี-ข้อเสีย

ข้อดีของหนังสือพิมพ์
- มีความคงทนถาวรเมื่อเปรียบเทียบกับวิทยุ โทรทัศน์ เมื่อผู้อ่านไม่เข้าใจตอนใดก็สามารถย้อนกลับมา
- ทบทวนใหม่ได้ และสามารถเก็บไว้เป็นหลักฐานอ้างอิงได้
- มีราคาถูก สามารถซื้อหาได้ง่าย
- สามารถเข้าถึงประชาชนได้หลายกลุ่มอาชีพ เพราะหนังสือพิมพ์มีหลายประเภท ประชาชนสามารถ
- ซื้อหาหนังสือพิมพ์ประเภทที่เหมาะสมกับความสนใจได้
- หนังสือพิมพ์สามารถเสนอข่าวหรือรายละเอียดจำนวนมากได้ และการเสนอข่าวทางหนังสือพิมพ์
- สามารถทำได้เป็นประจำทุกวันหรือทุกสัปดาห์ได้ ดังนั้นประชาชนสามารถติดตามข่าวสารได้อย่าง
- สม่ำเสมอและต่อเนื่อง
- หนังสือพิมพ์มีภาพประกอบช่วยดึงดูดความสนใจได้เมื่อเปรียบเทียบกับสื่อวิทยุ

ข้อเสียของหนังสือพิมพ์
- หนังสือพิมพ์มีช่วงอายุสั้น เช่น หนังสือพิมพ์รายวันก็จะมีข่าวเปลี่ยนทุกวัน
- หนังสือพิมพ์ไม่สามารถเข้าถึงประชาชนที่ไม่รู้หนังสือหรืออ่านไม่ออก และไม่สามารถเข้าถึงในพื้นที่
- ที่มีการคมนาคมที่ไม่สะดวก
- หนังสือพิมพ์มีลักษณะที่ไม่น่าอ่านเมื่อเปรียบเทียบกับสื่ออื่นๆ เช่น โทรทัศน์ นิตยสาร เป็นต้น
- ถึงแม้หนังสือพิมพ์จะสามารถใส่ภาพประกอบได้แต่ก็มีลักษณะที่ไม่สวยงามสะดุดตาม เนื่องจาก
- ใช้กระดาษราคาถูกไม่มีคุณภาพ
- ผู้อ่านจะเลือกอ่านเฉพาะคอลัมน์ที่สนใจ ดังนั้นอาจไม่ได้รับข่าวสารที่อยู่ในคอลัมน์ที่ไม่ได้อ่านได้

NEXT

บทบาทและหน้าที่

บทบาทและหน้าที่ของหนังสือพิมพ์

ในระบอบประชาธิปไตย หนังสือพิมพ์เป็นผู้ให้ข่าวสารที่เกิดขึ้นทั้งในประเทศและต่างประเทศ และเป็นเวทีการต่อสู้ทางอุดมการณ์ ของบุคคลกลุ่มต่างๆ หนังสือพิมพ์ไม่ได้เป็นสื่อของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง แต่เป็นสื่อของมวลชนทั้งหมดในสังคม ดังนั้น หนังสือพิมพ์ต้องมีเสรีภาพ ในการนำเสนอความจริงอย่างถูกต้องครบถ้วน และปราศจากอคติ

บทบาทหลักของหนังสือพิมพ์ในระบอบประชาธิปไตยมี 4 ประการ คือ

1.บทบาททางการเมือง

หนังสือพิมพ์เป็นเครื่องมือสำคัญที่จะให้ข้อมูลข่าวสารเรื่องการบริหารบ้านเมืองแก่ประชาชน ทำให้ประชาชนรู้ว่า รัฐบาลผู้ปกครองประเทศกำลังทำอะไรอยู่ และทำตามสัญญาที่ให้ไว้แก่ประชาชนหรือไม่ ทำให้มีผู้เรียกหนังสือพิมพ์ว่าเป็น "สุนัขเฝ้าบ้าน" (watchdog) ของประชาชน

2.บทบาทในการให้การศึกษา

หนังสือพิมพ์ให้ความรู้ด้วยข้อมูลข่าวสาร และมีการนำเสนอความคิดเห็นที่หลากหลาย ประชาชนมีสิทธิที่จะรับรู้ข้อมูลข่าวสารรอบด้านที่ครบถ้วน เพื่อนำไปตัดสินใจเลือกวิถีทางดำเนินชีวิตของตนเองและสังคม หนังสือพิมพ์เป็นสื่อที่จะสนองสิทธิการรับรู้ของประชาชนดังกล่าว โดยต้องนำเสนอข่าวสารเพื่อสังคมโดยรวม ไม่ใช่เพื่อกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งเท่านั้น

3. บทบาททางสังคมและวัฒนธรรม

หนังสือพิมพ์มีบทบาทในการเป็นกระจกสะท้อนสังคม ประชาชนรับรู้ความเป็นไปของสังคมได้จากการอ่านข่าวหนังสือพิมพ์ เช่น ข่าวอุบัติเหตุ ข่าวภัยธรรมชาติ ข่าวเศรษฐกิจ ข่าวการเมือง ข่าวสังคม ข่าววัฒนธรรม ทั้งยังได้รับรู้พฤติกรรมของผู้คน ได้ซึมซับกฎเกณฑ์ทางสังคม ความคิด ความเชื่อ และระเบียบแบบแผน ตลอดจนประเพณีที่ถ่ายทอดกันมา ทำให้เข้าใจความเป็นมาของบ้านเมืองตนเอง รวมทั้งวัฒนธรรมที่จะต้องธำรงรักษาและสืบทอดกันต่อไป

4. บทบาทในการเป็นป้ายประกาศสาธารณะ

หนังสือพิมพ์ทำหน้าที่ประกาศโฆษณาข่าวสาร เพื่อให้ประชาชนได้รับรู้เหตุการณ์ ประชาชนจำเป็นต้องบริโภคข่าวสาร ไม่แตกต่างไปจากการใช้น้ำประปาและไฟฟ้า หนังสือพิมพ์จึงเป็นเสมือนสาธารณูปโภคชนิดหนึ่ง ที่ทำให้ประชาชนมีชีวิตที่สะดวกสบาย ปลอดภัย และเพลิดเพลินมากขึ้น

NEXT

ผลกระทบ

ผลกระทบของหนังสือพิมพ์ต่อผู้อ่านและสังคม

หนังสือพิมพ์มีความสัมพันธ์ต่อผู้อ่านใน 2 ลักษณะคือ

1. เป็นผู้ประกอบสร้างความจริง ค่านิยม อุดมการณ์ให้แก่ผู้อ่านและสังคม
2. เป็นผู้ผลิตซ้ำ หรือให้น้ำหนักแก่ค่านิยม อุดมการณ์ของสังคมที่เชื่อถือปฏิบัติกันมาจนกลายเป็นบรรทัดฐาน เป็นการรักษาระเบียบของสังคมผลกระทบที่มีต่อสังคมและวัฒนธรรมของผู้อ่านสามารถ

สรุปประเด็นสำคัญได้ดังต่อไปนี้

มิติด้านบวก	มิติด้านลบ
1. ก่อให้เกิดการแสดงสาธารณมติ	1. ก่อให้เกิดการโน้มน้าวใจ การเชื่อฟังได้ง่าย
2. ก่อให้เกิดการแสดงความคิดที่หลากหลาย	2. ก่อให้เกิดการผูกขาดทางความคิด เกิดเสียง เงียบในหมู่ของมวลชน
3. ก่อให้เกิดการรักษาและจัดระเบียบสังคม	3. ก่อให้เกิดการครอบงำและควบคุมสังคมตาม ที่กลุ่มอำนาจต้องการ
4. ก่อให้เกิดพลังของประชาชนในการตรวจสอบ	4. ก่อให้เกิดความเมินเฉยและขาดศรัทธาต่อ
5. ก่อให้เกิดความคิดเชิงวิพากษ์วิจารณ์	5. ก่อให้เกิดความยอมจำนนและไม่ตั้งคำถาม
6. ก่อให้เกิดการสร้างค่านิยมและทัศนคติใหม่ ๆ	6. ก่อให้เกิดการตอกย้ำค่านิยมเดิม ๆ ไม่ยอม รับความเปลี่ยนแปลง
7. ก่อให้เกิดการแสวงหาความรู้เพิ่มเติม	7. ก่อให้เกิดความรู้ที่ผิด ๆ ความรู้แบบมีอคติ
8. ก่อให้เกิดความปรองดอง ชาตินิยม	8. ก่อให้เกิดการหลงติดในชาตินิยม และ เหยียบหยามเชื้อชาติอื่น
9. ก่อให้เกิดความเตรียมพร้อมและรับมือกับ เหตุการณ์ต่าง ๆ ได้ดี	9. ก่อให้เกิดความตระหนกตื่นกลัวและนำไปสู่ ภาวะสับสน วิกฤติทางสังคม
10. ก่อให้เกิดความรอบรู้ ทันเหตุการณ์	10. ก่อให้เกิดการหลงติดในค่านิยมที่ไม่เหมาะ สอดคล้องกับบริบทของไทย
11. ก่อให้เกิดความตระหนักในสิทธิส่วนบุคคล	11. ก่อให้เกิดการละเมิดสิทธิส่วนบุคคล

NEXT

ประเภทของหนังสือพิมพ์

ประเภท

ประเภทของหนังสือพิมพ์แบ่งโดยอาศัยลักษณะของเนื้อหาสำคัญเป็น  2  ประเภท  คือ

1.  หนังสือพิมพ์แนวคุณภาพ (quality newspapers) หมายถึง หนังสือพิมพ์ที่มุ่งเน้นการเสนอข่าวประเภทข่าวหนัก (hard news) เช่น ข่าวสังคม ข่าวการเมือง ข่าวเศรษฐกิจ ข่าวการศึกษา ข่าวเหล่านี้มุ่งสนองความรู้ ความคิดของผู้อ่านเป็นสำคัญ การใช้ภาษา ในหนังสือพิมพ์ประเภทนี้จะไม่หวือหวาเร้าอารมณ์มากนัก มีลักษณะค่อนข้างจริงจัง เนื้อหาเน้นเรื่องรายละเอียดข้อเท็จจริง การแสดงความคิดเห็นจะใช้เหตุผลมากกว่าเล่นสำนวน หนังสือพิมพ์ประเภทนี้มีจำนวนจำหน่ายไม่สูงนัก ผู้อ่านหนังสือพิมพ์ประเภทนี้มักจะเป็นผู้บริหารหรือผู้มีการศึกษาพอสมควร เช่น ข้าราชการ  ครู อาจารย์ นิสิต นักศึกษา นักธุรกิจ เป็นต้น ตัวอย่างหนังสือพิมพ์ประเภทนี้  ได้แก่ มติชน สยามรัฐ สยามโพสต์ฐานเศรษฐกิจ ประชาชาติธุรกิจ กรุงเทพธุรกิจรายวัน เป็นต้น

2.  หนังสือพิมพ์แนวประชานิยม (popular newspapers) หรือ หนังสือพิมพ์ปริมาณหมายถึง หนังสือพิมพ์ที่เน้นการเสนอข่าวประเภทเร้าอารมณ์ (sensational) หรือ ข่าวเบา (soft news) เช่น ข่าวอาชญากรรม ข่าวภัยพิบัติต่างๆ ข่าวที่เกี่ยวข้องกับเพศ ข่าวบุคคล ข่าวอุบัติเหตุ ข่าวกีฬา ข่าวบันเทิง ข่าวแปลกประหลาด ข่าวในแวดวงสังคม ข่าวความขัดแย้ง และความรุนแรงต่าง ๆ เป็นต้นข่าวเหล่านี้เป็นข่าวประเภทที่คนธรรมดาสามัญทั่วไปสนใจ สนองอารมณ์ของ คนส่วนใหญ่ในสังคม เหมาะกับผู้อ่านทุกระดับชั้น

ลักษณะการเสนอเนื้อหาสาระประเภทนี้เต็มไปด้วยการเร้าอารมณ์ การใช้ภาษา ในหนังสือพิมพ์ ประเภทนี้มักใช้ถ้อยคำที่หวือหวาเกินจริงเร้าอารมณ์ของผู้อ่านมาก ดึงดูดความสนใจโดยการพาดหัวข่าวตัวโตๆ มีรูปภาพประกอบข่าวมากมาย  รูปแบบการเขียนเต็มไปด้วยสีสันจินตนาการ  และมักจะใช้ภาษาแบบสร้างภาพพจน์อยู่เสมอ หนังสือพิมพ์ประเภทนี้เป็นที่นิยมแพร่หลายของคนทั่วไปมาก มียอดจำหน่ายค่อนข้างสูง ตัวอย่างหนังสือพิมพ์ประเภทนี้ ได้แก่ ไทยรัฐ เดลินิวส์ ข่าวสด บ้านเมือง แนวหน้า คม ชัด ลึก เป็นต้น

NEXT

ลักษณะของหนังสือพิมพ์

หนังสือพิมพ์มีลักษณะเฉพาะอยู่หลายประการ พอจะสรุปได้ดังนี้  (จันทนา  ทองประยูรและวิภา  วงรุจิระ, 2550, หน้า 125-127)

1. หนังสือพิมพ์มีหน้าที่ในการแจ้งเรื่องราวให้มวลชนรับรู้เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และติดตาม
สืบสวนเรื่องราวเหตุการณ์สำคัญ สะเทือนขวัญ ที่ส่งผลกระทบต่อประชาชนส่วนใหญ่ เป็นที่สนใจกล่าวถึง วิพากษ์วิจารณ์ เป็นต้น

2. หนังสือพิมพ์ทำหน้าที่ในฐานะสื่อมวลชนในการให้ความรู้ ข้อเสนอแนะ ข้อคิดเห็น โน้มน้าวชักชวน ชี้แนะแนวทางแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมหรือในประเทศ   และเสนอเนื้อหาให้ความบันเทิงแก่ผู้อ่านในรูปแบบต่าง ๆ 

3. หนังสือพิมพ์บรรจุเนื้อหาหลายประเภททั้งข่าว บทความ บทบรรณาธิการ บทวิเคราะห์ สารคดี คอลัมน์ประจำและบันเทิงคดีในรูปแบบต่างๆ เนื้อหาทั้งหมดที่นำเสนอต้องผ่านการคัดเลือก กลั่นกรองและความเห็นชอบจากบรรณาธิการให้ตีพิมพ์เผยแพร่ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับนโยบายของหนังสือพิมพ์ 

4. หนังสือพิมพ์มีรูปแบบเป็นแผ่นกระดาษขนาดใหญ่หลายแผ่นที่ผ่านการพิมพ์ ซ้อนกันและพับโดยไม่ทำเล่มหรือเย็บเล่ม และไม่มีแผ่นหุ้มปก หน้าแรกของหนังสือพิมพ์ทำหน้าที่ปกในตัว 

5. หนังสือพิมพ์มี 2 ขนาดได้แก่ขนาดมาตรฐานหรือขนาดใหญ่แนวนอนกว้างประมาณ 15 นิ้วแนวตั้งยาวประมาณ 21-23 นิ้วและขนาดเล็กหรือขนาดแทบลอยด์ (tabloid) มีขนาดเป็นครึ่งหนึ่งของขนาดใหญ่ทั้งด้านกว้างและยาวมักใช้เป็นฉบับแทรกในหนังสือพิมพ์ขนาดใหญ่ หรือเป็นหนังสือพิมพ์ที่นำเสนอเนื้อหาเฉพาะด้าน

6.หนังสือพิมพ์ส่วนใหญ่เผยแพร่และจำหน่ายเป็นรายวันหรือทุกวัน บางฉบับเป็นรายสามวัน หรือรายสัปดาห์ หนังสือพิมพ์รายวันส่วนใหญ่นำเสนอข่าวเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน บางฉบับออกหลายกรอบหรือหลายครั้งในหนึ่งวัน เนื้อหาแต่ลักรอบแตกต่างในด้านการจัดหน้า หน้าแรกและเนื้อหาบางอย่าง

7. หนังสือพิมพ์หนังสือพิมพ์ส่วนใหญ่เสนอข่าวรายวัน จำหน่ายในราคาต่อฉบับไม่สูงนัก การผลิตจึงใช้กระดาษคุณภาพต่ำ ราคาไม่แพง เพื่อลดต้นทุนและสามารถจำหน่ายในราคาไม่แพง

8. ผู้อ่านหนังสือพิมพ์มีการกระจายตามลักษณะทางประชากรศาสตร์ เช่น เพศ วัย การศึกษา อาชีพ ภูมิลำเนา ฐานะทางเศรษฐกิจและสังคม เป็นต้น ผู้อ่านหนังสือพิมพ์อาจมีเฉพาะกลุ่มตามลักษณะเนื้อหา เช่นเนื้อหาด้านเศรษฐกิจ ด้านกีฬา และอาชญากรรม เป็นต้น

NEXT

หนังสือพิมพ์

ความหมาย

หนังสือพิมพ์ หมายถึง สิ่งพิมพ์ประเภทหนึ่งที่มีกำหนดตีพิมพ์เผยแพร่รายวัน รายสัปดาห์ หรือรายประจำ  ตามระยะเวลาที่กำหนดอย่างสม่ำเสมอ ไม่เย็บเล่ม  และไม่มีปก เนื้อหาส่วนใหญ่ มุ่งเสนอข่าวสารต่าง ๆ เช่นข่าวสังคม  เศรษฐกิจ การเมือง อาชญากรรม อุบัติเหตุ การศึกษา กีฬา บันเทิง ทั้งในและต่างประเทศ  และเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ในปัจจุบัน สารคดี โฆษณา เป็นต้น  

NEXT